‘ಅಲ್ಲಮ’ ಎಂಬ ಹೆಸರು

ಅಲ್ಲಮರ ವಚನಗಳಂತೆ ಅವರ ಹೆಸರೂ ವಿಚಿತ್ರ. ಅದರ ಅರ್ಥದ ಕುರಿತು ಅನೇಕ ಹೆಸರಾಂತ ಸಂಶೋಧಕರು ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲಮರ ತಂದೆತಾಯಿಗಳು ಮಗುವಿಗೆ ಅಲ್ಲಯ್ಯ ಎಂಬ ಹೆಸರಿಟ್ಟರು ಎಂದು ಹರಿಹರ ತನ್ನ ‘ಪ್ರಭುದೇವರ ರಗಳೆ’ಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಈ ಹೆಸರು ಹತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಿಂದಲೇ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿತ್ತು ಎಂದೂ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗವಾಗಿರುವ ಅಲ್ಲಮನ್, ಅಲ್ಲಮರಸ, ಅಲ್ಲಗುಂದ, ಅಲ್ಲ ಗೌಡ, ಅಲ್ಲಪ್ಪ, ಅಲ್ಲೇಶ್ವರ, ಅಲ್ಲಮೇಶ್ವರ, ಅಲ್ಲಾಳ ಭಟ್ಟ, ಅಲ್ಲಸಾನಿ, ಅಲ್ಲಾಳಿಯಕ್ಕ, ಮುಂತಾದ ಹೆಸರುಗಳು ಆ ಹೆಸರಿನ ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳು ಎಂದೂ ಚಿದಾನಂದಮೂರ್ತಿಯವರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಈ ಹೆಸರುಗಳ ಮೂಲ (ಧಾತು) ಎಂಬುದಂತೂ ಸ್ಪಷ್ಟ. ಹಾಗಾದರೆ ಅಲ್ಲಯ್ಯ ಅಲ್ಲಮ ಹೇಗಾದ? ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಅನಿವಾರ್ಯ. ಇದಕ್ಕೂ ಚಿದಾನಂದಮೂರ್ತಿಯವರು ಒಂದು ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ: ಪುರುಷವಾಚಿ ಅಂಕಿತನಾಮಗಳಿಗೆ ಅಮ್ಮ ಅಥವಾ ಅಮ್ಮನ್ ಎಂಬ ಪ್ರತ್ಯಯ “ಸೇರಿ ಅಲ್ಲಮನ್ > ಅಲ್ಲಮ್ಮ > ಅಲ್ಲಮ ಎಂಬಂತಹ ನಾಮರೂಪಗಳು ನಿಷ್ಪನ್ನವಾಗುವುದು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಕಾಲದಿಂದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದು – ಈಗಲೂ ಅದನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ (ಕೃಷ್ಣ+ಅಮ್ಮ+ಆಚಾರ್) ಎಂಬುದು ಅಂಥವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು”1. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಯ್ಯ ಎಂದರೇನು, ಆ ಪದದ ಮೂಲ ಯಾವುದು, ಎಂಬುದು ಸಂಶೋಧಕರ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಮುಖ್ಯವಾದ ಮೂರು ಉತ್ತರಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸೋಣ.

1.ಡಾ.ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು ಈ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಕ್ರಮವನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಮ ಅಥವಾ ಅಮ್ಮ ಪ್ರತ್ಯಯವನ್ನು ಚಂದ್ರಮ, ಸಂಗಮ ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆದುದರಿಂದ ಮೂರ್ತಿಯವರ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಕ್ರಮ ಅವರಿಗೆ ಅಮಾನ್ಯ. ಅವರು ಅಲ್ಲಮ ಎಂಬ ಕನ್ನಡಿಗನ ಹೆಸರಿನ ಮೂಲವನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಕನ್ನಡನಾಡಿನಿಂದ ಹೊರಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ‘ಅಲ್ಲಾಮ’ ಎಂಬ ಪದಕ್ಕೆ ಅರಬ್ಬಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನಿ, ಸನ್ಯಾಸಿ, ಫಕೀರ ಎಂಬ ಅರ್ಥವಿದೆ. ಅಲ್ಲಮ್, ಅಲ್ಲಮ, ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಅನೇಕ ಜ್ಞಾನಿಗಳ ಹೆಸರುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಗೌರವ ಸೂಚಕವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂಬುದು ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ2 – ಇದು ಅವರಿಗೆ ಹಿಡಿಸುವ ಸಿದ್ಧಾಂತ. ಅಲ್ಲಮ ಎಂಬುದು ಅಲ್ಲಾಮ ಎಂಬ ಅರಬ್ಬೀ ಪದದ ಕನ್ನಡ ರೂಪಾಂತರವಿರಬಹುದು. ಇಸ್ಲಾಮ್ ಮತ್ತು ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮಗಳು ಪರಸ್ಪರ ದೂರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಬಲ್ಲವು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲಮ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಸಾಕ್ಷಿ.
ಆದರೆ ಅಲ್ಲಮನ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದ ಯಾವ ಪ್ರಭಾವವೂ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ, ಮುಸ್ಲಿಮರು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಮಕ್ಕಾ ಯಾತ್ರೆ (ಹಜ್) ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದರೆ, ಅಲ್ಲಮ ದೇಹವೆ ದೇವಾಲಯ ಆಗಿರುವಾಗ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆ ಏಕೆ ಬೇಕು ಎಂದು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಅಲ್ಲಾಮ ಎಂಬುದು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಬಿರುದು ಆಗಿದ್ದರೆ, ಅಲ್ಲಮನ ಮೂಲ ಹೆಸರು ಏನಿತ್ತು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೂ, ಅಲ್ಲಾಮ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಅಲ್ಲಯ್ಯನಿಗೆ ಯಾರು, ಏಕೆ ಕೊಟ್ಟರು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೂ ಡಾ. ಬಸವರಾಜ್ ಉತ್ತರ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಅವರಿಗೆ ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಅರಿವೇ ಇರಲಿಲ್ಲ.

2. ಬೌದ್ಧ ಗುರುಗಳಿಗೆ ಟಿಬೆಟನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಲಾಮಾ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಅಲ್ಲಾಮ ಎನ್ನುವುದು ಟಿಬೆಟನ್ ಭಾಷೆಯ ಲಾಮಾ ಶಬ್ದದ ಕನ್ನಡ ರೂಪಾಂತರ ಇರಬಹುದು ಎಂಬುದು ಬಸವರಾಜು ಅವರ ಮತ್ತೊಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ3. ಲಾಮಾನಿಗೂ ಅಲ್ಲಮನಿಗೂ ಸಂಬಂಧ ಕಲ್ಪಿಸುವುದು ತೀರಾ ಅತಾರ್ಕಿಕ. ಮೊದಲಿಗೆ, ಅಲ್ಲಮ ಗುರುವೇ ಅಲ್ಲ; ಸದಾ ತಿರುಗುವ ಜಂಗಮ. ಹಾಗಾದರೆ, ಅಲ್ಲಮನ ನಿಜವಾದ ಹೆಸರೇನಿತ್ತು, ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿರುವ ಬೌದ್ಧರು ತಮ್ಮ ಗುರುಗಳಿಗೆ ಲಾಮ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆಯೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೂ, ಅಲ್ಲಮ ಟಿಬೆಟ್ಟಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದನೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೂ ಡಾ.ಬಸವರಾಜು ಉತ್ತರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇವಲ ಪ್ರಾಸ ಇಂಥ ತರ್ಕಕ್ಕೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುವುದು ಅತಾರ್ಕಿಕ. ಹಾಗೆಯೆ, ಲಾಮಾ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಅಲ್ಲಯ್ಯನಿಗೆ ಯಾರು, ಏಕೆ ಕೊಟ್ಟರು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೂ ಡಾ. ಬಸವರಾಜ್ ಉತ್ತರ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ.

3. ಚಾಮರಸನ ಪ್ರಕಾರ ಪರವಸ್ತುವೇ ಆಗಿದ್ದ ಅಲ್ಲಮ ಹೊರಗೆ ಇರುವವನು ಅಲ್ಲ, ಭಾವಿಸಲು ಬರುವುದಿಲ್ಲ, ಎಲ್ಲ ಜಾಡ್ಯಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಗಳೆದ. ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ನೋಡುವ ಅಲ್ಲಮನಿಗೆ ಅವನ ತಂದೆತಾಯಿಗಳು ಅಲ್ಲಯ್ಯ ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದುದು ಉಚಿತ. ಹರಿಹರನ ಪ್ರಕಾರ ಅಲ್ಲಮ ‘ನಿರ್ಮಾಯ’ ಎಂಬ ಗಣನ ಅವತಾರ. ಮಾಯೆಯನ್ನು ಗೆದ್ದ ಅವನು ನಾನು ಇಲ್ಲ, ಜಗತ್ತು ಇಲ್ಲ, ನನ್ನ ಹೊರಗಿನ ಲಿಂಗ ಇಲ್ಲ, ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ. ಆದುದರಿಂದ ಅವನಿಗೆ ಅಲ್ಲಯ್ಯ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಸೂಕ್ತ.
ದೊಡ್ಡವನಾದ ಮೇಲೆ ಅಲ್ಲಮ ಮಾಯೆಯನ್ನು ಗೆದ್ದ ಎಂಬುದು ನಿಜವಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಅವನ ತಂದೆತಾಯಿಗಳಿಗೆ ಈ ವಿಚಾರ ಮೊದಲೇ ಗೊತ್ತಿತ್ತು, ಆದುದರಿಂದಲೇ ಆ ಹೆಸರಿಟ್ಟರು, ಎಂಬುದು ಕವಿಗಳ ಅವೈಚಾರಿಕ ಕಲ್ಪನೆ ಅಥವಾ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆಯೇ ಹೊರತು ವಾಸ್ತವ ಅಲ್ಲ.
ಈ ಎಲ್ಲಾ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ಅಲ್ಲಯ್ಯ ಎಂಬ ಪದಕ್ಕೆ ಏನಾದರೂ ಅರ್ಥ ಕೊಡಲೇಬೇಕು ಎಂಬ ಹಠ ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ಇರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಈ ಸಂಶೋಧಕರು ಒಂದು ಸರಳ ಸೂತ್ರವನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಕನ್ನಡದ ಆಡುಮಾತಿನಲ್ಲಿ ‘ಹ’ ‘ಅ’ ಆಗುವುದು ಸರ್ವವಿದಿತ. ‘ಹರಳಿಟ್ಟು’ ‘ಅಳ್ಳಿಟ್ಟು’ಆಗುವಂತೆ, ‘ಹಂಸೆ’ ‘ಅಂಚೆ’ ಆಗುವಂತೆ, ‘ಹರಳಯ್ಯ’ ‘ಅಲ್ಲಯ್ಯ’ ಆಗುತ್ತದೆ (ಈಗಲೂ ಅನೇಕ ವಿದ್ಯಾವಂತರು ಹಾಸನ ಎನ್ನುವುದರ ಬದಲು ಆಸನ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ). ಅದೇ ರೀತಿ, ‘ಕರುಳು’ ‘ಕಳ್ಳು’ ಆದಂತೆ, ‘ಮರುಳ’ ‘ಮಳ್ಳ’ ಆದಂತೆ, ‘ಹರಳ’ ‘ಹಳ್ಳ’ ಆಗಿ, ಕೊನೆಗೆ ‘ಅಲ್ಲ’ ಆಗಿದೆ.

ಇದು ನನ್ನ ನಿರಾಧಾರಿತ ಊಹೆಯಲ್ಲ. ನನ್ನ ಊಹೆಗೆ ಒಂದು ನಂಬಲರ್ಹವಾದ ಆಧಾರವಿದೆ. ಸೋಮನಾಥನ ತೆಲುಗು ಬಸವ ಪುರಾಣದ ಕೊನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ಬಿಜ್ಜಳನು ಹರಳಯ್ಯ ಮತ್ತು ಮಧುಪಯ್ಯಗಳ ಕಣ್ಣು ಕೀಳಿಸುವ ಪ್ರಸಂಗವಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಕವಿಯು ‘ಹರಳಯ್ಯ’ ಎಂಬ ಪದದ ಬದಲು ‘ಅಲ್ಲಯ್ಯ’ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾನೆ. ‘ಹ’ ‘ಅ’ ಆಗಿದೆ. ‘ಹರಳು’ ಎಂದರೆ ಸಾಧಾರಣ ಕಲ್ಲಿನ ಹರಳೂ ಆಗಬಹುದು, ವಜ್ರ ಮುಂತಾದ ಬೆಲೆ ಬಾಳುವ ಹರಳೂ ಆಗಬಹುದು. ಅಲ್ಲಮನ ತಂದೆತಾಯಿಗಳು ತಮ್ಮ ಮಗುವಿಗೆ ವಜ್ರ ಅಥವಾ ರತ್ನ ಎಂಬರ್ಥದ ಹೆಸರು ಇಟ್ಟಿರಬಹುದು (ರತ್ನ, ವಜ್ರ ಹರಳುಗಳು). ಅಲ್ಲಮನ ‘ಅಲ್ಲಯ್ಯ’ ಎಂಬ ಹೆಸರು ‘ಹರಳಯ್ಯ’ ಹೆಸರಿನ ರೂಪಾಂತರ.
ಈಗ ನಮಗೆ ಎರಡು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಎದುರಾಗುತ್ತವೆ. 1. ಅವರ ಹೆಸರು ಅಲ್ಲಯ್ಯ ಆಗಿದ್ದರೆ ಯಾವಾಗ ಅವರು ‘ಅಲ್ಲಮ’ ಆದರು? 2. ಒಂದು ವೇಳೆ ಅವರ ಹೆಸರು ‘ಹರಳಯ್ಯ’ ಆಗಿದ್ದರೆ ಅವರ ಹೆಸರು ‘ಹರಳಮ’ ಯಾಕಾಗಲಿಲ್ಲ?
ಇವುಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ಕೊಡುವುದು ಸುಲಭ. ‘ಅಲ್ಲಯ್ಯ’ ಎಂಬುದು ಅವರ ಹುಟ್ಟು ಹೆಸರು. ಅವರು ದೊಡ್ಡ ಯೋಗಿ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಮೇಲೆ ಅವರಿಗೆ ಕವಿಗಳು ಮ ಪ್ರತ್ಯಯ ಸೇರಿಸಿರಬೇಕು. ಆಗ ಅವರು ಅಲ್ಲಮ ಆದರು. ಅವರ ಹೆಸರು ಅಲ್ಲಯ್ಯನೇ ಹೊರತು ಹರಳಯ್ಯ ಅಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲ. ಆದುದರಿಂದ ಅವರು ಹರಳಮ ಆಗಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ.
ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ‘ಅಲ್ಲಯ್ಯ’ ದೇಸೀ ಹೆಸರು. ಅದಕ್ಕೂ ಮುಸ್ಲಿಮರ ‘ಅಲ್ಲಾಮ’ ಪದಕ್ಕೂ, ಬೌದ್ಧರ ‘ಲಾಮಾ’ ಪದಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ.
***************
1.ಡಾ.ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು: ಅಲ್ಲಮನ ವಚನಗಳು, ಸಪ್ನಾ ಬುಕ್ ಹೌಸ್, ಬೆಂಗಳೂರು, ಒಂಭತ್ತನೆಯ ಮುದ್ರಣ, 2017, ಪು.38-39.
2.ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಆಫ್ ಇಸ್ಲಾಮ್, ಸಂಪುಟ 1.
3.ಡಾ.ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು: ಪೂರ್ವೋಕ್ತ, ಪು. 39-40.