ಬಸವಬಳ್ಳಿಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಯಾತ್ರೆ

ತಾನು ವಿವೇಕಿಯಾದಲ್ಲದೆ, ಜ್ಯೋತಿಯ ಬೆಳಗ ಕಾಣಬಾರದು… ಇದು ಸ್ವಾನುಭಾವ ಸುಖಿ ಲಿಂಗಮ್ಮ ತಾಯಿಯ ಮಾತು. ಜಗತ್ತಿಗೆ ವಿವೇಕದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವ ಕಲೆ ಬಹಿರ್ಮುಖ ವ್ಯಾಪಾರದ ಸರಕು ಹೇಗೋ ಹಾಗೆಯೇ ಅಂತರಂಗದ ರಹದಾರಿಯಾಗಿಯೂ ಕಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬಹುಶಃ 770 ಅಮರಗಣಂಗಳಲ್ಲಿ 500 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಗಣಾಧೀಶರು ಕಲಾವಿದರೇ ಆಗಿದ್ದವರು. ಅವರ ಕೌಶಲಭರಿತ ಕಲಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಕೇವಲ ಡಾಂಭಿಕವಾದದ್ದಲ್ಲ. ಆಡಂಬರವಲ್ಲ, ತೋರುಗಾಣಿಕೆಯ ಪ್ರಸ್ತುತಿ ಮಾತ್ರವಾಗಿರದೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಸೂಜಿಗಲ್ಲಿನ ಹಾಗೆ ಸೆಳೆಯುವಷ್ಟು ಶಕ್ತಿಯುತವಾದದ್ದು ಆಗಿತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಬಸವಾದಿ ಪ್ರಮಥರ ವಿಚಾರಗಳು ಅಷ್ಟು ಬೇಗನೇ ಕಾಶ್ಮೀರದಿಂದ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿಯವರೆಗೆ ತಲುಪಿದವು. ಅಂಥ ಶಕ್ತಿಯುತವಾದ ಕಲೆಯನ್ನ ಶರಣ ಸಂಕುಲ ಬಹಳ ಬೇಗ ಮರೆತದ್ದು ಯಾಕೆ…? ಅಲೆಮಾರಿ ಸಮುದಾಯಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಕಲ್ಯಾಣದ ಕತೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಕಲಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಲೇ ಇದ್ದರು ಕೂಡ ಆ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಠಗಳು ತಾರತಮ್ಯ ಮಾಡಿವೆ ಎನ್ನುವುದು ಸತ್ಯ.

ಶರಣರು ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಮೀರಿಕೊಂಡು ಮಾನವತಾವಾದಿಗಳಾದರೆ ತದನಂತರದ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳೆಲ್ಲವೂ ಜಾತಿಯ ಮೇಲರಿಮೆಯಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಮೈತುರಿಕೆಯನ್ನು ಕೆರೆದುಕೊಂಡದ್ದು ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಹಿನ್ನಡೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಜಾತಿಗಳ ಮೇಲರಿಮೆ ಎನ್ನುವುದು ತಾನು ವಿವೇಕಿಯಾಗುವ ಅಂತರಂಗದ ಆವಿಷ್ಕಾರವನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡಿ ಬಾಹ್ಯಾಡಂಬರದ ಸೊಗಸನ್ನೇ ಹೆಚ್ಚುಗಾರಿಕೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು. ಅದರ ಬೆನ್ನುಬಿದ್ದವರೆಲ್ಲರೂ ವಿವೇಕಿಯಾದಂತೆ ನಟಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎನಿಸತೊಡಗಿತು. ಹಾಗಾದರೆ ಕಲೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರಚುರಪಡಿಸಲಾದ ಶರಣರ ತತ್ವ ಯಾವುದು…? ಹಾಗೆ ಪ್ರಚುರಪಡಿಸಿದ ನಿಜವಾದ ಆ ಶರಣಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಶರಣರು ಯಾವ ಮಾನ್ಯತೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ…? ಈ ಬಗೆಯ ಹಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಕಾಡತೊಡಗಿದವು. ಆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ ಮಂಟೇದ ಸಿಕ್ಕರು. ಶಿಂದೋಳ್ಳರು, ದಕ್ಕಲಿಗರು, ಬೇಡಜಂಗಮರು, ಕಾರಣಿಕ ನುಡಿಯುವವರು, ಸಾರೋ ಅಯ್ಯನಾರು ಹೀಗೆ ಸಾಲುಸಾಲು ಸಮುದಾಯಗಳು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಶರಣರ ವಿಚಾರಧಾರೆಗಾಗಿಯೇ ಮುಡುಪಿಟ್ಟು ಬದುಕಿರುವ ಸಂಗತಿಗಳು ಕಾಣತೊಡಗಿದವು. ಅವರೆಲ್ಲ ನಡೆ-ನುಡಿ ಬೆಸೆಯುವ ಕಲಾಕಾಯಕ ಜೀವಿಗಳು. ಈಗೀಗ ಐದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಂದೀಚೆಗೆ ಅವರೊಳಗೆ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತಿದೆ. ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಅವರೊಳಗಿದ್ದ ವಿವೇಕ ಬಸವಣ್ಣನವರದ್ದು ಮಾತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಬಸವಾದಿ ಶರಣರ ತತ್ವಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ, ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕಾಗಿ ಮಠಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯ್ತು, ಮಠಾಧೀಶರನ್ನೂ ನೇಮಿಸಲಾಯ್ತು. ಇಡೀ ಸಮುದಾಯದ ಹಣದ ಹೊಳೆ ಮಠಗಳತ್ತ ಹರಿಯತೊಡಗಿದ್ದೇ ಶರಣರ ತತ್ವಗಳು ಬೋಧೆಯ ಸಂಗತಿಗಳಾದವು. ಲಿಂಗಮ್ಮತಾಯಿ ಹೇಳುವ ಹಾಗೆ ವಾಗ್ಜಾಲವ ಕಲಿತು ನುಡಿಯುವ ಕಾಕು ಮನುಜರ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಾಗತೊಡಗಿದವು. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಕಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹಲವು ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ತಲುಪುವ ಜೀವಂತಿಕೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡವು.

ಧರ್ಮ ಎನ್ನುವುದು ಮೂರು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು- ರಾಜಾಜ್ಞೆಯ ಮೂಲಕ, ಎರಡು- ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುವ ತತ್ವಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ, ಇಲ್ಲವೇ ಮೂರನೆಯ ಮಾರ್ಗ ಕಲೆಯ ಮೂಲಕ ಮನುಷ್ಯನ ಅಂತರಂಗದೊಳಗೆ ಹೊಕ್ಕು ಅರಿವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಬೇಕು. ರಾಜಾಜ್ಞೆಯ ಮೂಲಕ ಹೇರಲ್ಪಟ್ಟ ಧರ್ಮಗಳು ಅಪರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪದ ಅಳಿದುಳಿದ ಧರ್ಮಗಳಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಬದುಕಿವೆ. ಆಚರಣೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಇಸ್ಲಾಂ ಮತ್ತು ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ ಕಲೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಚಾರ ಪಡೆದು ಜಗತ್ತಿನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಧರ್ಮವಾಗಿ ಬೇರೆಬೇರೆ ಜನಾಂಗ, ದೇಶ, ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಪ್ರಚುರಗೊಂಡಿದೆ. ಇಂದು ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ ಯಾವ ದೇಶಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿದೆಯೋ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲ ಬೌದ್ಧ ತತ್ವವು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ನೆಲೆ ನಿಲ್ಲಲು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ ಅವರ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಲೆಯೂ ಸೇರಿಕೊಂಡಿರುವ ವಿಧಾನ ಬಹಳ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತದಂತಹ ಕಥಾನಕಗಳು ಕಲೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಜನರೊಳಗೆ ವೈದಿಕ ಧರ್ಮದ ಜಾಗೃತಿಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತ ಬಂದಿವೆ. ಹಾಗಾದರೆ ಶರಣರ ತತ್ವಗಳ ಪ್ರಚಾರದ ಮಾದರಿಗಳು ನಮ್ಮೊಳಗೆ ಯಾಕೆ ಘನಗೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ…? ಶರಣರ ವಿಚಾರಗಳಿಗೆ ಪೂರಕವಾದ ವಾತಾವರಣ ಇಂದಿಗೂ ತತ್ವಪದಗಳಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಅದು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಕಲೆಯಾಗಿ ಯಾಕೆ ಮಾರ್ಪಡಲಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಸದಾಕಾಲ ನನ್ನಂಥ ಅನೇಕ ಬಸವಬಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ಕಾಡುವ ಸಂಗತಿಯಾಗಿತ್ತು. ನಾವು ಆಧುನಿಕವಾಗಿ ಎಷ್ಟೇ ಭಾವುಕ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ನಟನೆ ನಾಟಕದ ಮೂಲಕ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರೂ ಬಸವಾನುಯಾಯಿಗಳು ಅದನ್ನು ಆ ಕ್ಷಣದ ಮಾತಿನ ತೆವಲಿಗೆ ಸಿಕ್ಕ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಮಾತಾಡಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿದರೆ ಹೊರತು ವಿಚಾರ ಆಚಾರವಾಗಿ ಬದಲಾಗುವ ಯಾವ ಸೂಚನೆಗಳು ಸಿಗದಿದ್ದಾಗ ನಮ್ಮ ಕಲೆಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬದಲಿಸಬೇಕೆಂಬ ಆಲೋಚನೆ ದೃಢವಾಯ್ತು. ಹಳೆಕಾಲದ ಮುದುಕರಿಗೆ ತಲುಪಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯ ಬಸವ ಚಿಂತನೆಗಿಲ್ಲ. ಅದು ಕೇವಲ ಭಜನಾರೂಪದ ಕಲೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಬಳಕೆಯಾಗುವ ಕಲೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಹೆದರಿಕೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಕಾಡತೊಡಗಿತು. ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಬಸವಾದಿ ಶರಣರ ನಡೆ-ನುಡಿ ಸಿದ್ಧಾಂತ ವೇದಿಕೆ ಮೇಲಿನವರಿಗೂ ಅಲ್ಲದೆ ವೇದಿಕೆ ಮುಂದೆ ಕುಳಿತ ಎಲೈಟ್ ಸಮುದಾಯದವರಿಗೂ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ತಲುಪಲು ಯಾವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೋಗಬೇಕೆಂದು ಚಿಂತಿಸುವಾಗ ಹೊಳೆದದ್ದು ಬೀದಿನಾಟಕ! ಹಾದಿಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಬೃಹತ್ ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ಬಸವಬಳ್ಳಿಗಳು ಬೀದಿಯ ಮೂಲಕ ಬಸವತತ್ವ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ತೊಡಗಿದೆವು.

ಕಲ್ಯಾಣದಿಂದ ಉಳವಿವರೆಗೆ ಎಂಬ ಅಡಿಬರಹದಲ್ಲಿ ಬಸವಬಳ್ಳಿಗಳಾದ ನಾವು ಎಂಟ-ಹತ್ತು ಜನ ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಅರಿವಿನ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಹಂಬಲಿಸಿದೆವು. ಈ ಕಲಾಯಾತ್ರೆಯ ಮೂಲ ಪ್ರೇರಕ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಅಂತರಂಗದ ಹೆಬ್ಬಯಕೆ. ಆ ಬಲವೊಂದು ಬೆನ್ನಿಗೆ ಇದ್ದುದರಿಂದಾಗಿ ನಾವು ಧೈರ್ಯವಾಗಿ ಬಸವಬಳ್ಳಿಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದೆವು. ಯಾವ ಸಂಘಟಕರಿಗೂ ನಾಲ್ಕು ದಿನಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಹೇಳಬಾರದೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದೆವು. ಕಾರಣವಿಷ್ಟೆ ಈಗಾಗಲೇ ಬಸವ ಚಿಂತನೆ ಎಲೈಟ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಾಡಿಹೊಗಳುವ ಮೈಕಾಸುರನ ಸಂಗತಿಯಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೆ, ರಾಜಕೀಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಡಲೊಳಗೆ ಕಾಪಿಟ್ಟುಕೊಂಡ ಹವಳವಾಗಿರುವುದು ನಮ್ಮ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತ್ತು. ಯಾವುದೇ ಸಂಘಟಕರಿಗೂ, ಹೋರಾಟಗಾರರಿಗೂ, ರಾಜಕೀಯ ಧುರೀಣರಿಗೂ, ಮಠಾಧೀಶರಿಗೂ ನಮ್ಮ ಮೈಕ್ ಕೊಡಬಾರದೆಂದು ಮತ್ತು ಇದು ಪೂರ್ವ ನಿಯೋಜಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿರದೆ, ಏನೂ ಅರಿಯದ ಮುಗ್ಧವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲೂ, ದಾರಿಹೋಕ ಜನರಲ್ಲೂ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವ ಬಸವತಂದೆಯ ವಿಚಾರಗಳ ಅರಿವಿನ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶ ನಮ್ಮದಾಗಿತ್ತು. ನಾವು ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡುತ್ತೇವೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದೇ ನಮಗೆ ದಾಸೋಹಿಗಳ ಬಲವೂ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದರಿಂದ ನಾವು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ತತ್ವನಿಷ್ಠರಾಗಿ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯವಾಯ್ತು.

ನಾವು ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿಕೊಂಡಂತೆ ಬಸವಬಳ್ಳಿಗಳಷ್ಟೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಯಾವುದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಜಾತಿವಾದಿಗಳ ಮನೆಯ ಹೊಸ್ತಿಲು ತುಳಿಯಬಾರದು, ನಮ್ಮಗಳ ಜಾತಿಯ ಪ್ರಶ್ನೆ ಎದುರಾದಲ್ಲಿ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜಾತಿಯವರೆಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೆವು. ಜಾತಿ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು(ಮಠಗಳಲ್ಲಿ) ಕಡೆ ಪ್ರಶ್ನೆ ಎದುರಾದರೂ ನಾವು ಸತ್ಯವನ್ನೇ ಹೇಳಿದೆವು, ಹೊರತು ಮಿಥ್ಯವನಾಡಲಿಲ್ಲ. [ವಚನಗಳದ್ದೇ ಒಂದು ಮಂಟಪ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರುವ ಆ ಮಠಾಧೀಶರಿಗೆ ಬಸವತಂದೆಯ ಕೃಪೆ ದೊರೆಯಲಿ] ಸ್ವತಃ ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಯಾರೋ ಇದು ಹಡಪದ ಜಾತಿಯವರು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೆಂದು ಹೆಸರಾಂತ ಪೀಠದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಹಡಪದ ಜಾತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟವರನ್ನೆ ಕರೆಯಿಸಿದ್ದು ಮೊತ್ತಮೊದಲಿಗೆ ನನ್ನೊಳಗೊಂದು ಅಳುಕನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತ್ತು. ಇಂಥ ಭವಿಗಳ ನಡುವೆ ನಾವು ಭಕ್ತರಾಗಿ ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಅರಿವಿನ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಬೇಕಿದೆ ಎಂಬ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಗಂಟೆಯೂ ಹೊಡೆದಿತ್ತು. ಕೆಲವು ಮಠಾಧೀಶರಂತೂ ತಮ್ಮ ಬಿಡುವಿನ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಬಂದು ನಾಟಕ ಮಾಡಿರೆಂದೂ ಹೇಳಿದರು. ಆದರೆ ನಾವು ನಿಗದಿ ಪಡಿಸಿದ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಆಯಾ ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಯಾವ ಅಹಂಕಾರವಿಲ್ಲದೆ ಜನಗಳ ನಡುವೆ, ಶಾಲೆಯ ಮಕ್ಕಳ ನಡುವೆ ನಡೆಸಿದೆವು. ಹೀಗೆ ಮಾಡಿರುವುದು ನಾವು ತತ್ವಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿಯೇ ಹೊರತು ಮಠಾಧೀಶರನ್ನಾಗಲಿ, ಸಿದ್ಧಾಂತಿಗಳನ್ನಾಗಲಿ ಕಡೆಗಣಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದಲ್ಲ ಎಂದು ವಿನಮ್ರವಾಗಿ ತಿಳಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತೇವೆ.

ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ಇಂದು ನಾವು ಹೆಚ್ಚುಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ತಲುಪುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಏನೋ ಉದಾರವಾದಿಗಳ ಹಾಗೆ ದಲಿತ ಕೇರಿಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಪಾವನಗೊಳಿಸಿದೆವು, ದಲಿತರಿಗೂ ಲಿಂಗದೀಕ್ಷೆ ಕೊಟ್ಟೆವು ಎಂಬಂತಹ ಕ್ಲೀಷೆಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ನಾವು ಆಗೀಗ ಕೇಳುತ್ತಿರುತ್ತೇವೆ, ಅಯ್ಯೋ ಸ್ವಾಮಿ ಬಸವಣ್ಣನವರು ರೂಪಿಸಿದ ಧರ್ಮವೇ ದಲಿತ ಸಮುದಾಯದ್ದು, ಕಾಯಕಜೀವಿಗಳದ್ದು ಎಂಬುದನ್ನು ಮರೆವಿನಲ್ಲಿರಿಸಿ ಆಧುನಿಕ ಸುಧಾರಕರ ಹಾಗೆ ವರ್ತಿಸುವುದು ಇಂದು ಹೆಚ್ಚು ರೂಢಿಯಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ. ಆದರೆ ಬಸವಣ್ಣನವರ ನಿಜವಾದ ವಾರಸುದಾರರು ಅವರೇ ಎಂಬುದನ್ನ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವುದನ್ನ ಮರೆತುಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇವೆಯೇ..! ಅದೇ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ನಮ್ಮ ಮಠಗಳನ್ನು, ಬಸವ ತತ್ವದ ಸುಧಾರಕರನ್ನು ಯಾರೂ ಹೆಚ್ಚು ಗುರುತಿಸಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಬೇಸರವಿದೆ. ಒಬ್ಬನೇ ಒಬ್ಬ ಮಠಾಧೀಶ ಮ್ಯಾಗ್ಸೆಸೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ನೋಬೆಲ್ ಥರದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿಲ್ಲ. ಜಗತ್ತು ಮೆಚ್ಚುವುದಿರಲಿ, ನಮ್ಮಗಳ ಮನ ಮೆಚ್ಚುವ ಹಾಗೆಯೂ ನಾವುಗಳು ಸಮಾಜದ ನಡುವೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಸತ್ಯಾಂಶವನ್ನು ಯಾಕೆ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಲಿಲ್ಲ…? ಪ್ರಶಸ್ತಿಯೇ ಮಾನದಂಡವಾಗಬೇಕಿಲ್ಲ ನಮಗೆ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಕಾರ್ಯದ ಕಿಂಚಿತ್ತಾದರೂ ನಮ್ಮಿಂದ ಆಗಿದೆಯೇ…? ದರಿದ್ರ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ನಡುವೆ ನಮ್ಮ ಬದುಕಿನ ಅತಿ ಮಹತ್ವದ ಸಾರವನ್ನೆಲ್ಲ ಸುರಿದುಕೊಂಡು ಮೇಲೆಮೇಲೆ ಮಾತ್ರ ಶರಣರ ಭಜನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎನಿಸುವ ಕನಿಷ್ಟ ವಿವೇಕವು ನಮ್ಮನ್ನ ಬಾಧಿಸದಿರುವುದು ದುರಂತ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ. ನಾನೊಂದು ಮಠದಲ್ಲಿ ನೌಕರನಾಗಿದ್ದಾಗ ಫಿನ್ಲೆಂಡಿನಿಂದ ಇಬ್ಬರು ದಂಪತಿಗಳು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಹಾಗೆ ಬಂದರು. ಒಂದು ವಾರಗಳ ಕಾಲ ಶಾಲೆಯ ಅತಿಥಿಗೃಹದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡರು. ಸುತ್ತಲ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಸರ್ವೆ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ಕಟ್ಟಕಡೆಯದಾಗಿ ಫಿನ್ಲೆಂಡ್ ತಲುಪಿ ನನಗೊಂದು ಮೇಲ್ ಮಾಡಿದರು. ನಿಮ್ಮ ಪೂಜ್ಯ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರಿಗೆ ಮ್ಯಾಗ್ಸೆಸ್ಸೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಬಂದಿತ್ತು. ಆ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ನಾವು ಸರ್ವೆ ಮಾಡಲು ಬಂದಿದ್ದೆವು. ನೀವು ನೀಡಿದ ಆತಿಥ್ಯ ನಮಗೆ ಖುಷಿ ಎನಿಸಿತು ಮಹಾದೇವ ಥ್ಯಾಂಕ್ಯೂ ಎಂಬುದಾಗಿ ಬರೆದಿದ್ದರು. ಗುರುಗಳು ಯಾಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಿಂದ ವಂಚಿತರಾದರು ಎಂಬುದು ನನ್ನನ್ನು ಬಹಳ ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಕಾಡಿತು.

ಸಂತ-ಸಾಧು-ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು ಮದ್ದುಕೊಡುವುದರ ದೊಡ್ಡಪರಂಪರೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿದೆ. Healers ಎಂದು ಕರೆಯುವವರು ನಮ್ಮ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಪವಾಡಪುರುಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ದನಕರು, ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಮದ್ದು ಕೊಡುವವರಷ್ಟೆ ಆಗಿರದೇ ಮೆದುಳಿಗೂ ಮದ್ದು ಅರೆಯುವ ಪವಾಡಪುರುಷರು. ಅಂಥ ಮಹಾತ್ಮರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಮಠ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಸಕಲೆಂಟು ಸೌಭಾಗ್ಯಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತ ಮತ್ತದೇ ಜಾತಿ ಸಂಕೋಲೆಯೊಳಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಂಡ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಆಚೆಬಂದು ನಾವು ಬಸವತತ್ವವನ್ನು ಮನೆಮನೆಗೆ ಒಯ್ಯಬೇಕಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ನಾವು ಬಸವತತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರ ಅಭಿಮಾನವಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ದಾಸೋಹ ಮಾಡುವ ಸಕಲಶರಣರಲ್ಲಿ ವಿನಂತಿಸುವುದಿಷ್ಟೆ “ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮವು ಸಾಂಸ್ಥಿಕವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವಾಗ ಎಲೈಟ್ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ನೀವು ನೀಡುವ ದಾಸೋಹವು, ಯಾವುದೋ ಒಬ್ಬ ಮಠಾಧೀಶನ ವರ್ಚಸ್ವಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಖರ್ಚಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅದು ಧರ್ಮಪ್ರಸಾರದ ವಿಧಾನವಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಾವುಗಳು ಮೊದಲು ಅರಿಯಬೇಕಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ದಾಸೋಹದ ಹಣ ಬಸವಾದಿ ಶರಣರ ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದಕ್ಕೋ, ಉದ್ಯಾನವನಗಳಿಗೋ, ಬೃಹತ್ ಸಮಾವೇಶಗಳಿಗೋ ಖರ್ಚಾಗುವುದು ಸರಿಯೆನಿಸಿದರೆ ನೀವು ಉದಾರ ದಾಸೋಹಿಗಳಾಗಿರಿ. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಸಕಲೆಂಟು ಜಾತಿಗಳ ಜನರನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಆಶಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ದಾಸೋಹ ಬಳಕೆಯಾಗುವ ಅಪೇಕ್ಷೆ ಇದ್ದಲ್ಲಿ ನೀವು ಧರ್ಮಕ್ಕಾಗಿ ದಿನಕ್ಕೆ ಕೇವಲ ಹತ್ತು ರೂಪಾಯಿ ತೆಗೆದಿರಿಸಿ, ವರ್ಷಕ್ಕೆ 3600 ರೂಗಳಷ್ಟನ್ನು ಬಸವಬಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ನೀಡುವಿರಾದರೆ ಬಸವತತ್ವದ ನಿಜಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮನೆಮನೆಗೆ ತಲುಪಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ಯೋಚಿಸುತ್ತೇವೆ” ಎಂದು ವಿನಂತಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಕಲ್ಯಾಣದ ಪರುಷಕಟ್ಟೆಯಿಂದ ಆರಂಭವಾದ ನಮ್ಮ ಯಾತ್ರೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಉಳವಿ ಬಂದು ತಲುಪುವವರೆಗೂ ಯಾರೆಲ್ಲರ ಅರಿವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆಯೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಸ್ವತಃ ಬಸವಬಳ್ಳಿಗಳೆಲ್ಲರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸಿತ್ತು. ಅರಿವು-ಆಚಾರ-ಷಟಸ್ಥಲ ಜ್ಞಾನ, ಶರಣರ ತಾತ್ವಿಕ ಚಿಂತನೆ ಎಲ್ಲವೂ ಶರಣರ ಬದುಕಿನ ಕತೆಗಳೊಟ್ಟಿಗೆ ಕೊಂಚಕೊಂಚ ಅರಿವಾಗತೊಡಗಿತ್ತು. ಈ ಯಾತ್ರೆಯುದ್ದಕೂ ನಾವು ಯಾವೆಲ್ಲ ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ಕಡೆಗಣಿಸಲ್ಪಡುವ ಕಣ್ಣೋಟದಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರೋ ಅದೇ ಕಣ್ಣುಗಳು ನಮ್ಮ ಯಾತ್ರೆ ಮತ್ತು ಬೀದಿನಾಟಕ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ತುಂಬು ಹೃದಯದ ಸತ್ಕಾರಕ್ಕೂ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಕೆಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ತೀರ ಪ್ರಸಾದಕ್ಕೂ ತೊಂದರೆಯಾದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಊರಿನ ಶರಣರ ಬುತ್ತಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಕಾಯುತ್ತಿತ್ತು. ಕಂಡಗೂಳಿಯ ರೊಟ್ಟಿಯ ಬುತ್ತಿಯು ನಮ್ಮನ್ನು ಕಾದ್ರೊಳ್ಳಿಯವರೆಗೂ ಕಾಪಾಡಿದ್ದು ಅವಿಸ್ಮರಣೀಯ ಸಂಗತಿ. ಕಹಿ ಅನುಭಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ನಾವು ಸಿಹಿನೆನಹುಗಳನ್ನು ಮೆಲಕು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸುತ್ತೇವೆ. ಶರಣರು ಸತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಎಳೆಹೂಟೆ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನೇ ಅನುಭವಿಸಿದರು. ಬಹುಶಃ ಅಂದು ಶರಣರು ಅಂತರ್ಜಾತಿ ವಿವಾಹ ನಡೆಸಿದ್ದು ತಪ್ಪಾಯ್ತೆಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದರೆ ಅದು ನಮ್ಮ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಮೊದಲ ಸೋಲಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಶರಣರು ಅಂಜುಗುಳಿಗಳಲ್ಲ, ಮರಣವೇ ಮಹಾನವಮಿ ಎಂದು ಸತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿ ನಡೆದಂತೆ ನುಡಿದರು- ನುಡಿದಂತೆ ನಡೆದವರು. ಅವರು ಅನುಭವಿಸಿದ ಕಷ್ಟಗಳ ನಡುವೆ ನಾವೊಂದು ಸೂಕ್ಷ್ಮಾತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣ ಮಾತ್ರ ಎಂಬ ಅರಿವು ನಮ್ಮೊಳಗಿತ್ತು.

ನಮ್ಮನ್ನು ಹನ್ನೆರಡನೇ ಶತಮಾನದ ಶರಣರು ಎಂದೇ ಭಾವಿಸಿ ಬರಮಾಡಿಕೊಂಡ ಶರಣಬಂಧುಗಳ ಪ್ರೀತ್ಯಾದಾರ ನಮ್ಮ ಹುಮ್ಮಸ್ಸನ್ನು ಇಮ್ಮಡಿಯಾಗಿಸಿದೆ. ಕಲ್ಯಾಣದಿಂದ ಉಳವಿವರೆಗಿನ ನಮ್ಮ ಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಎಳೆಹೂಟೆ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಬೀದಿನಾಟಕವೂ ಜಾಗೃತಗೀತೆಗಳನ್ನು ನಾವು ತೊಂಬತ್ತೆರಡು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಒಂದು ತಿಂಗಳು ನಡೆಸಿದ್ದೇವೆ, ತತ್ವಪ್ರಸಾರಕ್ಕೆ ಈ ಅವಧಿ ಬಹಳ ಸಣ್ಣದಾದರೂ ಇನ್ನಷ್ಟು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಆ ಬಸವಾದಿ ಶರಣರ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ವಿರಮಿಸಬಾರದು ಸದೋದಿತ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರಬೇಕೆಂಬ ಬಯಕೆ ಇದ್ದು, ಈ ಕುರಿತಾಗಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಕನಸುಗಳು ಇದ್ದಾವೆ ಅವುಗಳನ್ನು ನಾವು ಮಾಡಿ ತೋರಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತೇವೆಂದು ವಿನಂತಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ಈ ಅರೆಬರೆ ಅನುಭವದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಪೋಣಿಸಲು ಕಾರಣೀಕರ್ತರಾದ ಬಯಲು ಮ್ಯಾಗ್ಜೀನ್ ಓದುಗರೆಲ್ಲರಿಗೂ ನಾನು ಆಭಾರಿಯಾಗಿದ್ದೇನೆ. ಆವೇಶದಲ್ಲಿ ಏನಾದರೂ ತಪ್ಪು ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡಿದ್ದರೆ ಮನ್ನಿಸುವಿರೆಂಬ ಭಿನ್ನಹ ನನ್ನದು.